Ziekte van Addison, hypoadrenocorticisme

Ziekte van Addison, hypoadrenocorticisme

Wat is de ziekte van Addison?

De ziekte van Addison is een hormonale aandoening van de bijnieren. De aandoening wordt ook wel hypoadrenocorticisme genoemd, wat letterlijk betekent dat de bijnieren onvoldoende hormonen aanmaken. De ziekte is vernoemd naar een Britse arts die de ziekte voor het eerst beschreef.

Wat doen de bijnieren?

De bijnieren zijn zoals de naam al zegt kleine organen bij de nieren, die als een soort kapje op de nieren liggen. De bijnieren bestaan uit een buitenste gedeelte (schors) en een binnenste gedeelte (merg). Het schors bestaat uit 3 lagen, waarin onder andere mineralocorticoïden en glucocorticoïden worden aangemaakt. Mineralocorticoïden regelen de mineraalhuishouding (oftewel de 'zouten') en zo indirect de bloeddruk door de balans tussen natrium en kalium op peil te houden. Glucocorticoïden (cortisol) regelen de suikerhuishouding. Bij de ziekte van Addison is er een tekort aan zowel glucocorticoïden en mineralocorticoïden.

Hoe ontstaat de ziekte van Addison?

Bij de ziekte van Addison wordt het bijnierweefsel kapotgemaakt, waarna de cellen geen glucocorticoïden en mineralocorticoïden meer produceren. Een auto-immuun ziekte is de meest voorkomende oorzaak. Hierbij ziet het lichaam de bijnieren als iets 'vreemds', waarna het lichaam de cellen van de bijnieren afbreekt.
Minder voorkomende oorzaken zijn tumoren of infecties van de bijnieren. Ook kan de ziekte ontstaan als gevolg van de behandeling van de ziekte van Cushing (zie andere folder).

Wat zijn de symptomen van de ziekte van Addison?

We zien de ziekte relatief weinig bij honden, en slechts zelden bij katten. De aandoening komt het meest voor bij teefjes van jonge tot middelbare leeftijd, maar kan voorkomen bij honden en katten, zowel teef als reu, van alle leeftijden en is onafhankelijk van het al dan niet gecastreerd zijn.

Bij sommige rassen zien we de aandoening vaker. Deze rassen zijn onder andere de Portugese waterhond, de standaard poedel en de Bearded Collie, maar de aandoening kan bij elk ras optreden.

Vaak treden de symptomen acuut op. Het valt een eigenaar op dat hun dier snel meerdere klachten tegelijkertijd ontwikkelt. Symptomen die op kunnen vallen zijn verminderde eetlust, extreme sloomheid, braken, diarree, gewichtsverlies en spierzwakte. Sommige dieren vertonen ook klachten van rillen en trillen alsof ze het koud hebben. In erge gevallen kan de hond plotseling instorten en shockachtige symptomen vertonen.

Hoe stellen we de diagnose?

De symptomen bij de ziekte van Addison zijn niet heel typisch voor de aandoening, en passen bij veel meer ziektebeelden, die veel vaker voorkomen dan de ziekte van Addison.

Aan de hand van de klachten worden dan vaak meerdere algemene bloedonderzoeken ingezet. Zo worden onder andere de waardes van natrium en kalium (zouten of electrolyten) getest. In het geval van de ziekte van Addison is natrium sterk gedaald en kalium sterk gestegen. Dit kan een aanwijzing zijn voor de ziekte van Addison. Als de dierenarts de aandoening vermoedt wordt vervolgens specifieker richting Addison getest. Deze test heet de ACTH stimulatie test. Na deze test is duidelijk of de hond de ziekte van Addison heeft of niet.

Wat houdt de behandeling van de ziekte van Addison in?

De behandeling van de ziekte van Addison is levenslang, aangezien het weefsel van de bijnieren onherstelbaar beschadigd is. Vaak duurt het even voordat de diagnose wordt gesteld. De hond kan dan inmiddels behoorlijk ziek zijn geworden, wat in de beginperiode intensieve verzorging kan vereisen.

Wanneer de hond gestabiliseerd is en naar huis wordt gestuurd, moet hij levenslang behandeld worden met twee middelen, aangezien zowel glucocorticoïden als mineralocorticoïden zullen moeten worden toegediend.

Conclusie

De ziekte van Addison is een redelijk zeldzame aandoening. Honden en katten waarbij de aandoening tijdig ontdekt wordt, en waarbij een goede behandeling is ingezet leven een gezond en gelukkig leven. De behandeling slaat bijna altijd goed aan, wat de prognose goed maakt.

 

ziekte-van-addison

Op alle (behandelings)overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht onder nummer 22/2008.