Kat en baby

Hoe zal uw kat reageren op de nieuwe bewoner in uw huis en hoe zorgt u ervoor dat uw kat en baby met elkaar overweg kunnen? 
Voor veel eigenaren is hun kat als een gezinslid en hij heeft daarom dezelfde toegang tot alle middelen die het huis te bieden heeft, net als de rest van het gezin. In katten termen omvat dit menselijke aandacht die vaak beschikbaar is wanneer iemand thuis is, en de vrije toegang tot alle ruimtes in het huis. Dus hoe zorg je dat kat en baby met elkaar overweg kunnen.

Middelpunt van de belangstelling

Het is niet ongebruikelijk voor een huisdier om opgevoed en zelfs verwend te worden, om zo de ‘baby’ van de familie te worden. Dit is prima zolang het past bij het temperament van de kat en iedereen betrokken is, maar er kunnen problemen ontstaan wanneer een echte baby plotseling zijn of haar intrede in het huishouden doet.
Deze problemen kunnen ernstig van aard worden indien de kat volwassen is en weinig of alleen negatieve ervaringen heeft gehad met baby’s en jonge kinderen, met name gedurende de belangrijke kitten socialisatieperiode tussen de drie en veertien weken leeftijd.
Velen van ons krijgen hun kat wanneer ze allang voorbij dit stadium zijn of hebben niet de mogelijkheid hun piepkleine kittens aan kleine kinderen te laten wennen. Hoewel het niet onmogelijk is om dit gebrek aan ervaring later weer goed te maken, is het beter om plannen en voorbereidingen ruim voor de geboorte van een baby te maken.

Verschillende reacties van verschillende katten

Hoe een individuele kat zal reageren op een nieuw gezinslid hangt af van zijn genetische achtergrond, persoonlijkheid en ervaring. Soms is het echter zo dat een kat gewoon geen aanleg heeft om harmonieus en veilig met baby’s en jonge kinderen om te gaan.
Sommige eigenaren besluiten, na een zorgvuldige afweging van alle aspecten, dat zij niet de verantwoordelijkheid kunnen nemen van het houden van een bepaald huisdier wanneer ze kinderen hebben en dus vinden ze hopelijk een nieuw baasje voor hun kat dat meer aan zijn behoeften voldoet.
Helaas is het besluit om afstand van een huisdier te doen niet altijd even goed doordacht en agressie jegens kinderen of urine sproeien (de onaangekondigde komst van een baby kan dit stimuleren) is geen ongebruikelijke reden om katten af te staan. Het is helaas niet altijd mogelijk om te voorkomen dat de kat moet worden weggedaan ondanks gemaakte inspanning door u als goed bedoelende eigenaar. Gelukkig kan het vaak wel voorkomen worden door je goed voor te bereiden en vooruit te plannen.

Leven in harmonie

De volgende twee aspecten moeten in overweging worden genomen om ervoor te zorgen dat uw uitgebreide gezin samen gelukkig kan zijn: de omgeving en het huisdier. Uw kat moet zijn eigen slaapplek, voer, waterbak, speeltjes, kattenbak etc. hebben. Hoewel deze ergens moeten worden neergezet op een plek die handig is voor alle mensen in het huis, moeten ze tegelijkertijd ook op de juiste plek staan voor de kat. De kattenbak moet op een plaats staan die privé is, ver weg van zijn eten en plaatsen waar de andere familieleden vaak zijn, zoals de keuken en de gang. De krabpaal moet in de buurt van een buiten deur staan of ergens waar de kat zijn grondgebied door middel van krabben al afgebakend heeft.
Kies, indien mogelijk, een verhoging waar de kat kan eten en rusten, of een plaats die kan worden afgesloten met een babyhekje. Dit geeft de kat de kans te ontsnappen aan de toenaderingen van een peuter. Als de huidige locaties van de slaapplaats, de kattenbak en andere benodigdheden van uw kat onpraktisch of ongeschikt zullen zijn zodra de baby er is, dan is het verstandig om nu al wijzigingen aan te brengen. Het is vooral voor een oudere kat belangrijk dat deze veranderingen geleidelijk worden aangebracht.

Verstopplaatsen

Katten willen zich graag verstoppen wanneer ze met iets onduidelijks te maken krijgen wat een eventuele bedreiging zou kunnen zijn. De kat kiest bij voorkeur een hoge, (donkere), afgelegen plek waaruit ze een goed uitzicht hebben, zodat de situatie in veiligheid kan worden beoordeeld.
Dergelijke heiligdommen kunnen eenvoudig worden geleverd door kartonnen dozen op hun kant te leggen, of door iglomandjes bovenop meubels of op een stevige plank te plaatsen. Zorg dat er een aantal van deze afzonderplekken op verschillende plaatsen van uw huis te vinden zijn, maar vooral wanneer u meer tijd met uw baby zult doorbrengen zult u deze plekken moeten aanmoedigen door er goede dekens of smakelijke verrassingen neer te leggen.

Geen ingang tot de kinderkamer

Vaak is de kamer die bedoeld is als kinderkamer de kamer waar uw kat voorheen altijd vrije toegang toe heeft gehad. Het is raadzaam ruim voordat de baby daadwerkelijk zijn of haar intrekt in deze kamer neemt de kat te laten wennen aan de gesloten deur. Spray de gesloten deur en het kozijn in met Feliway of wrijf met watjes langs de mondhoeken van uw kat en plak deze op de deur en deurpost. Dit doet u om negatieve reacties wat betreft de verandering te verminderen en om ‘barrière frustratie’ te voorkomen.
Vergeet niet dat binnenkatten meer worden beïnvloed door kleine veranderingen in hun omgeving, leefgebied en levensstijl dan buitenkatten.

Veranderingen in territorium

Katten zijn zeer gevoelig voor geursporen en het is een zeer belangrijk communicatiemiddel voor de kat. Een verstoring van de geur in het leefgebied van een kat kan dus grote gevolgen hebben en een huisdier veel stress geven.
Dit wordt vaak niet herkend, maar verklaart wel waarom de uitrusting voor de baby, die al voor zijn of haar komst wordt aangeschaft, vaak het slachtoffer van urineren en sproeien is. De kat probeert zichzelf gerust te stellen door de artikelen te 'markeren' met zijn eigen geur op zijn eigen manier. 
Om deze reden is het de moeite waard om alvast zo veel mogelijk alledaagse babyartikelen van vrienden en familieleden te verzamelen, zodat uw kat alvast kan wennen aan de baby geur waar hij straks aan zal moeten wennen. Deze geur van een baby en baby spullen zullen voor ons, met onze slechte geurzintuigen, minimaal zijn, maar kunnen voor uw kat behoorlijk stressvol en storend zijn. Door het geleidelijk laten wennen aan het in huis halen van de nieuwe spullen, zal de negatieve associatie worden verminderd. Verwen uw kat met lekker eten of zijn favoriete spel wanneer er iets nieuws in huis arriveert om zo de positieve associatie te bevorderen.

Beloon, speel, voed

U kunt uw kat zeker proberen gerust te stellen. Versterk het ontspannen gedrag van uw kat wanneer hij in een stressvolle situatie rustig blijft. Dit doet u door hem te loven, liefkozen, met hem te spelen of iets lekkers te voeren.
Het gehoor van uw kat is, net zoals zijn geurzintuigen veel beter dan het onze, dus het is de moeite waard om tapes met babygeluiden zoals huilen, kirren, gillen etc., aanvankelijk op een laag volume af te spelen. Beloon ook nu het gedrag dat u wilt stimuleren (dus alleen rustig en ontspannen gedrag) en verhoog alleen het volume geleidelijk als uw kat aangeeft daarmee om te kunnen gaan.

Eerste ontmoetingen

Het is natuurlijk handig om baby’s en jonge kinderen op bezoek te laten komen, maar doseer dit wel. Katten kunnen het als overweldigend ervaren wanneer ze geconfronteerd worden met jonge kinderen die hun aandacht aan hen opdringen. Houdt altijd toezicht tijdens zulke ontmoetingen en zorg ervoor dat eventuele handelingen altijd rustig en passend zijn.
Laat kinderen een kat liever niet oppakken, omdat ze niet sterk genoeg zijn om hem goed vast te kunnen houden. Ze moeten leren dat ze het gewicht van een kat moeten ondersteunen door een hand onder hem te houden, zodat zijn voorste pootjes niet blijven bungelen. Bedenk ook dat sommige kinderen, wanneer hen verteld wordt een kitten of kat niet te laten vallen, onbewust zo hard knijpen dat ze het dier pijn kunnen doen.
Ze kunnen het beste met hem omgaan zonder daarbij hun handen te gebruiken, zoals het spelen met vishengel speelgoed, ballen, of een zaklantaarn tegen de muur, terwijl ze rustig naast de kat zitten of hem zachtjes aaien of verzorgen zolang de kat in kwestie dit niet als opdringerig ervaart. Nogmaals, door de ervaring plezierig te maken voor de kat, dit door middel van loven of belonen, kan ervoor zorgen dat uw kat leert positieve associaties te krijgen met de aanwezigheid van kleine kinderen. 
Laat nooit iemand, dus ook geen kinderen, uw kat of kitten aanmoedigen om met hun vingers, tenen of een ander deel van hun lichaam te spelen. Dit kan op een later tijdstip onbedoeld tot schade en soms tot problemen met agressie leiden.

Geleidelijke verandering

Als de relatie met uw kat altijd heel hecht is geweest kan het, zodra de nieuwe baby er is, moeilijk zijn om de tijd te vinden om dezelfde mate van affectie te houden. 
Het is naar uw kat toe dan ook verstandiger en vriendelijker om de emotionele intensiteit tussen u beiden ruim van tevoren te verminderen.
Voorzie uzelf van een nieuw tijdschema en een andere routine voor uw kat waarvan u weet dat u in staat bent om deze in de toekomst te kunnen behouden. Introduceer veranderingen geleidelijk om zo de eventuele gevolgen te beperken. Als uw kat gewend is aan uw onverdeelde aandacht voor een groot gedeelte van de tijd, verminder dit dan zo ver als mogelijk is van tevoren. U kunt de periodes van terugtrekking langzamerhand verlengen in een zodanig tempo dat uw kat hier ook mee om kan gaan. Zeer belangrijk om wel op gezette tijden te spelen met uw kat of deze te verzorgen, dit moet passen in uw nieuwe tijdschema en voldoen aan de behoeften van uw kat. Dit voorkomt dat uw kat zich gaat vervelen en ander ongewenst gedrag gaat vertonen. Lijkt de kat geprikkeld of gestrest, dring dan niet uw aandacht aan hem op omdat hij zo alleen nog maar meer verstoord wordt en zelfs tegen u kan uitvallen.

Gedragsproblemen

Wanneer uw kat al bestaande gedragsproblemen heeft dan is het nu tijd om dit op orde te krijgen, omdat dit waarschijnlijk alleen maar zal verergeren met de onrust en ontwrichting die een baby met zich meebrengt. 
Wanneer uw baby eenmaal geboren is, probeer dan wat tijd voor uw kat te reserveren en houd vast aan zijn vaste routines. Vaste gewoontes en routines zijn erg belangrijk voor katten. Als u simpelweg te druk bent om met de eisen van zowel uw baby als uw kat om te gaan, denk er dan over om vrienden of familie uit te nodigen die hem kennen voor één-op-één speel- of verzorgsessies.
Als uw kat probeert weg te rennen van uw kinderen, probeer hem dan nooit te dwarsbomen. Vluchten is de natuurlijke reactie van een kat op iets vreemds. Probeert u hem te beperken, dan zal dit hem stress aanjagen en angst kan overslaan tot agressie als hij zich gevangen voelt en de controle over de situatie verloren heeft.

Thuiskomst van de baby

Dit is vooral belangrijk wanneer u voor het eerst met uw baby thuiskomt. Als u zich aan bovenstaande voorbereidingen heeft gehouden, zal uw kat hopelijk niet te veel afkeer hebben van de nieuwe bewoner. Maar het installeren van plug-in Feliway verdampers op verschillende punten in het huis, vooral de gebieden die verband houden met de baby, zou uw kat gerust moeten stellen. U kunt hem ook voor u winnen door hem voedsel voor te schotelen dat hij normaal niet krijgt maar wel heel erg lekker vind.
Sommige katten worden meer geïnteresseerd in kinderen wanneer ze mobiel zijn dan wanneer ze nog kleine baby’s zijn. Een kruipend of een waggelend kind kan een kat opeens oppakken en het gillen en krijsen kan beangstigend zijn voor een kat. Het verstrekken van afzonderingsplaatsen is daarom des te belangrijk in deze fase. Tenslotte mogen kinderen nooit, ook niet onbedoeld, opgevoed worden met het idee dat huisdieren als speelgoed fungeren. Vanaf het begin moeten ze leren de kat te respecteren, hem voorzichtig te benaderen en te behandelen omdat er zoveel genoegens zitten aan opgroeien in een familie met huisdieren.

Op alle (behandelings)overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht onder nummer 22/2008.