Mijn hond luistert niet

Kijk eerst eens wat hij wel doet, in plaats van wat hij niet doet.

Als iemand zijn hond iets wil laten doen en het lukt niet, dan richt men zich vaak op wat hij niet doet. De hond gaat niet zitten, de hond gaat niet liggen, de hond apporteert niet, de hond houdt niet vast, de hond blijft niet, de hond volgt niet en ga zo maar door.

Wat men dan vaak vergeet is zich te richten op wat hij op dat moment wel doet. Hier zal de hond ongetwijfeld een reden voor hebben. En als we ons dan gaan richten op wat hij wel doet en we gaan onderzoeken wat de reden daarvan is, kunnen we vaak heel snel de hond wel het door ons gewenste gedrag laten vertonen.

Zitten

Als wij de hond hebben leren zitten op commando gebeurt dit over het algemeen vanuit een staande positie van de hond. De actie die de hond moet uitvoeren om te gaan zitten is niks meer en niks minder dan door zijn achterpoten zakken tot zijn kont de grond raakt. Wat we ons dan moeten afvragen is of de hond heeft geleerd door zijn achterpoten te zakken of dat hij heeft geleerd de zitpositie in te nemen. Met andere woorden: gaat het om de actie of de positie. De meeste mensen hebben in hun gedachten dat de hond gewoon de positie heeft geleerd. En dat is heel menselijk maar niet altijd even eerlijk.

Vanuit een liggende positie

Als men dan wat verder is met hond in de trainingsopbouw komt er ook een moment dat de honden het zitcommando gaat krijgen vanuit een liggende positie. En hier komt mijn inleiding van dit verhaal terug. Veel honden doen dat dan niet. Ze gaan niet zitten of niet ineens zitten. En men vergeet dan te letten op wat de hond wel doet. En dat is nu net juist vaak zo verschrikkelijk leuk. Sommige honden zie je als ze het zitcommando krijgen even bewegen met hun achterkant. Alsof ze proberen in ligpositie alsnog door hun achterpoten te zakken. Ze blijven gewoon op de baas gericht en doen eigenlijk niets dat erop lijkt dat ze onder het commando proberen uit te komen. Ook zie je dat sommige honden eerst even gaan staan. Dat is tenslotte noodzakelijk om de beweging te maken die ze geleerd hebben. Ze doen het allebei goed. Ze doen wat ze van de baas geleerd hebben.

Corrigeren

Toch zie ik dan helaas (ook op advies van de instructeur) dat de honden dan gecorrigeerd worden. Ze worden aan de lijn omhoog getrokken waarop de bazen ook nog eens op een boze manier het commando herhalen. Of ze worden gecorrigeerd als ze wel omhoog komen maar eerst gaan staan. Ook hier wordt dan vaak boos het commando “zit” herhaald. En dat alleen maar omdat de baas en de instructeur in hun hoofd iets anders hebben dan de hond. Veel beter is om dan gewoon de hond te leren dat zitten ook mogelijk is vanuit de ligpositie en dat hij dus vanuit staande positie door zijn achterpoten moet zakken en vanuit liggende positie zijn voorpoten moet strekken. Maar hij moet dan wel de gelegenheid krijgen om dit te leren. Als we gekeken hadden naar wat hij wel deed hadden we al snel in de gaten gehad dat correcties volkomen misplaatst waren.

Apporteren

Een instructeur in opleiding kwam bij mij met de lastige situatie dat haar hond niet apporteerde. Ze was er al bijna twee jaar mee bezig. Toen ik vroeg wat hij dan deed, kwam ook zij met wat hij niet deed. Hij hield niet vast. Ik vertelde haar dat ik daar niet in geïnteresseerd was, ik wilde weten wat hij wel deed. In eerste instantie reageerde zij ietwat geërgerd en gaf aan dat hij dan losliet. Dat was toch logisch. Toen ik echter vroeg wat er dan vlak daarvoor gebeurde vertelde zij dat de hond enthousiast het blok vastpakte, zich omdraaide naar de baas, vervolgens iets in elkaar dook en het blok losliet. Nu wist ik meer, er zat dus een houdingsverlaging bij die duidde op angst. Er werd mij meer duidelijk toen zij vertelde wat zij dan op dat moment deed. Zij liep dan boos naar de hond, moest het apporteerblok van de instructeur in de hond zijn bek duwen en vervolgens gaan lopen met zijn kaken om het apporteerblok geklemd. De baas hield die kaken vast.

Ik kon me voorstellen dat de hond hierdoor angstgedrag ging vertonen, en het gebeurde steeds opnieuw. We gingen op een andere manier aan de gang. Ik wilde dat de hond weer vrolijk werd als hij losliet. De instructeur moest van mij uit haar dak gaan (vrolijk) als de hond het apporteerblok los liet. Verder moest zij gaan kijken naar de hond. (Naar wat hij wel deed). Vrij snel bleek dat de hond het loslaten leuk ging vinden, zijn houdingsverlaging nam af en maakte plaats voor vrolijk gekwispel en een verwachtingsvolle blik na het loslaten. Vervolgens moest de instructeur kijken naar wat hij deed net voordat hij losliet. Haalde hij het blok in zijn bek iets naar voren, kauwde hij twee keer of wat dan ook. Toen zij dat in de gaten kreeg moest ze op dat moment het woordje “los” gaan zeggen. Na dat een aantal keer gedaan te hebben deden we een experiment. We gingen het woordje “los” zeggen voordat de hond het loslaatgedrag vertoonde. Vervolgens keken we wat hij deed. Het werkte: de hond vertoonde direct na het woordje het gedrag. Ook dit herhaalden we een aantal keer. Toen gingen we het zelf loslaten negeren en het op commando loslaten belonen. De hond kreeg in de gaten dat hij moest wachten tot de baas het commando gaf. En dit gingen we steeds meer uitstellen. Stapje voor stapje. Binnen twee weken apporteerde de hond. Gewoon omdat we keken wat de hond wel deed.

Komen

Iedere dag komen we het weer tegen. In het park roepen mensen hun hond en die hond komt niet. Mensen worden dan boos in de veronderstelling dat de hond daardoor sneller zal komen. Ook nu vergeten we te kijken naar wat hij wel doet. Hij snuffelt door, hij ziet een andere hond die hij gewoonweg niet kan weerstaan, hij ruikt een konijnenspoor dat hij moet volgen of hij doet nog iets anders, wat dan ook. We moeten ons realiseren dat de honden uit alle prikkels om hen heen een prikkel uit moet kiezen om op te reageren. Doorgaans is dit heel simpelweg de belangrijkste prikkel op dat moment. Veel bazen doen na verloop van tijd hun best niet meer om een voor de hond belangrijke prikkel te zijn. “Hij moet het maar doen”, is een door mij veel gehoorde kreet hierbij. Als de bazen echter iets meer hun best zouden doen, zouden ze doorkrijgen dat hun hond ook hen heel erg leuk en belangrijk kan gaan vinden en graag bij hen komt. Ze kijken echter niet naar wat hij wel doet om daar vervolgens iets aan te doen.

Eerlijk

Honden zijn geen mensen, we kunnen ze niets uitleggen. We kunnen ze wel van alles leren, de link die de hond legt bepaalt hij echter zelf. Daar kunnen wij niet zoveel aan doen. Wel moeten we dat in de gaten houden als we verder willen. Omdat onze honden dat verdienen. Wat kan het leven simpel zijn als we maar op de juiste dingen letten.

hond-luisteren

Op alle (behandelings)overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht onder nummer 22/2008.