Nierfalen chronisch bij de hond

Wat is chronisch nierfalen?

Nierfalen houdt in dat er iets mis is met de structuur of functie van één of beide nieren. Meestal herkennen we nierfalen pas als de nierfunctie zo is afgenomen dat we het zien in bloed- en urine- onderzoeken.

Nieren hebben meerdere functies:

  • afvalproducten afvoeren
  • de vocht- en zoutenbalans op peil houden
  • het produceren van allerlei hormonen

Nierfalen kan acuut of chronisch zijn. Acuut nierfalen kan in enkele dagen ontstaan, en is initieel omkeerbaar (kan volledig genezen). Chronisch nierfalen daarentegen is al maanden tot jaren aanwezig en is niet meer te genezen. Wel kunnen de symptomen van chronisch nierfalen behandeld worden.

Nierfalen een verraderlijke ziekte

Nieren zijn opgebouwd uit ongeveer 400.000 nefronen (functionele onderdelen van de nieren). Mensen, honden en katten worden geboren met zo'n overvloed aan nefronen, dat verlies van meer dan 2/3 van deze nefronen kan optreden voordat symptomen van nierfalen optreden. Het nadeel hiervan is dat het moeilijk is om nierfalen aan te tonen voordat er teveel nefronen verloren zijn gegaan. Daarom kan nierfalen een verraderlijke ziekte zijn, die pas ontdekt wordt na bloed- en urine-onderzoeken, of wanneer de hond ziek wordt. Chronisch nierfalen wordt erger met de tijd.
Doel van de behandeling van honden met chronisch nierfalen is om de aandoening op tijd vast te stellen en achteruitgang tot ergere ziekte te vertragen. Wanneer we nierfalen ontdekken, is dat vaak al in een ver stadium, waardoor het vaak onmogelijk is om de oorzaak van de nierschade nog te vinden. Ook al wordt chronisch nierfalen vaak gezien bij oudere dieren, toch is het niet simpelweg het resultaat van veroudering.

Wat zijn de symptomen van nierfalen?

De eerste symptomen die we zien zijn meer drinken en meer plassen. Normale nieren concentreren de urine, dit houdt in dat zoveel mogelijk water in het lichaam blijft. Bij verminderde nierfunctie wordt de urine niet voldoende geconcentreerd, en is de urine te waterig. Er valt dan op dat de hond teveel plast, en dat aanvult met veel drinken.

Andere symptomen zijn gewichtsverlies, een slechte vacht en kieskeuriger zijn qua voeding. Wanneer de nieren verder verslechteren worden er nog minder afvalproducten afgevoerd. Deze afvalstoffen stapelen zich op in het bloed en in de weefsels. Deze toestand wordt uremie genoemd. Duidelijke symptomen bij uremie zijn verminderde eetlust, braken, ulceraties (zweren) in de bek, slechte adem, zwakte en sloomheid.

Vaak gaat chronisch nierfalen ook samen met bloedarmoede. Normale nieren produceren erythropoiëtine (epo), het hormoon dat instaat voor de aanmaak van rode bloedcellen. Wanneer de nieren onvoldoende erythropoiëtine aanmaken, worden er minder rode bloedcellen aangemaakt en ontstaat er bloedarmoede. Bloedarmoede verergert de symptomen van zwakte en slechte eetlust. Ook zien we vaak een hypertensie (hoge bloeddruk) ontstaan bij nierfalen. Hypertensie kan acute blindheid en beroerte-achtige klachten geven.

Welke testen doen we om de diagnose te stellen?

We stellen de diagnose door bloed- en urine-onderzoek.

  • Onderzoek van de urine kan uitwijzen of de nieren geconcentreerde urine kunnen produceren. Ook kunnen we zien of er eiwitverlies via de nieren plaatsvindt (proteïnurie) en of er urineweginfecties aanwezig zijn. Het verlies van eiwitten in de urine wijst op verlies van nierfunctie.
  • In het bloed testen we de concentraties van ureum en creatinine. Deze 2 stoffen worden enkel via de nieren uit het lichaam afgevoerd, daarom is stijging van deze 2 stoffen samen een aanwijzing voor verminderde nierfunctie. Creatinine zegt vooral iets over de nierfunctie, ureum zegt vooral iets over het effect van de behandeling en andere factoren.
  • Ook kunnen we in het bloed testen op bloedarmoede, electrolyten (zouten) en zuur/base abnormaliteiten.
  • Het is verstandig de bloeddruk te meten. Een hoge bloeddruk wijst op verlies van de nierfunctie.
  • Soms kan beeldvorming (röntgenfoto's of een echo) meer informatie geven over de nieren.

Wat is de behandeling van nierfalen?

De meeste honden met chronisch nierfalen kunnen behandeld worden, waardoor een goede kwaliteit van leven bestaat gedurende maanden tot jaren. De behandeling kan verschillen per hond, en hangt van diverse factoren af.

  • We geven een 'niervriendelijk' dieet. Dit dieet bevat minder eiwitten. Bij minder eiwitten in het dieet ontstaan er minder afvalproducten wat dus gunstig is voor de nieren.
  • Vocht-therapie, om tekorten aan te vullen en afvalproducten af te voeren. Dit kan intraveneus (direct in de bloedbaan) of onder de huid. Dialyse, oftewel het 'spoelen', is vooral nuttig om beginnende uremie te behandelen.
  • Medicatie om symptomen van nierfalen te behandelen. Zo kunnen we medicatie geven tegen braken en slechte eetlust. Ook zijn er medicijnen beschikbaar bij complicaties wat betreft zuur/base en zouten, bloedarmoede, proteïnurie en een te hoge bloeddruk.
  • Het is belangrijk honden met chronisch nierfalen regelmatig te controleren. Hoe vaak hangt af van de ernst van het nierfalen en welke behandeling reeds is ingezet.

 

 

nier-hond

Op alle (behandelings)overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht onder nummer 22/2008.