Hartproblemen

Hartaandoeningen komen bij honden geregeld voor. Naar schatting heeft 9% van alle honden een hartaandoening. Bij 95% van deze honden is er sprake van een verkregen hartafwijking, bij 5% van een aangeboren hartafwijking. Een kwart van de honden met hartaandoeningen hebben een ernstige afwijking.

Functie van het hart

De functie van het hart is bloed door het lichaam pompen. Het bloed functioneert als een transportmiddel voor voedingsstoffen en zuurstof. Via de bloedsomloop worden alle organen voorzien van zuurstof en energie. De behoefte van het lichaam aan voedingsstoffen en zuurstof kan sterk verschillen gedurende de dag, denk maar aan verschillen tussen rust en inspanning. Bij inspanning moet er meer zuurstof en energie en dus meer bloed bij de organen komen, het hart zal harder en sneller moeten pompen. In rust, zoals tijdens het slapen, is de energie behoefte van het lichaam echter veel lager, het hart zal dan langzamer kloppen.

hartproblemen-hond

                Normaal hart

Het hart is eigenlijk een spier en bestaat uit 4 compartimenten: 2 boezems en 2 kamers. Om deze compartimenten van elkaar gescheiden te houden zitten er op 4 punten kleppen in het hart. De kleppen zorgen ervoor dat er geen bloed weg kan lekken uit de compartimenten. Het bloed wordt vanuit het lichaam naar het hart toe gepompt via de aders. Vanuit het hart wordt dan bloed door de longen gepompt waar zuurstof aan het bloed wordt toegevoegd. Vervolgens pompt het hart via de slagaders zuurstofrijk bloed naar de rest van het lichaam. In de organen zelf verzorgen capillairen voor de bloedvoorziening, dit zijn zeer kleine bloedvaatjes die voor uitwisseling van de zuurstof en energie zorgen.

Meest voorkomende problemen van het hart bij de hond

Hartproblemen komen vooral bij honden op latere leeftijd voor. De belangrijkste oorzaken voor hartproblemen zijn aandoeningen van de kleppen en van de hartspier. In tegenstelling tot de mens komt bij de hond een plotseling optredend hartinfarct zelden voor. Bij honden is er meestal sprake van een langzaam (maanden tot jaren) verlopend ziektebeeld.

De hartkleppen zorgen ervoor dat het bloed in het hart de juiste richting in stroomt. Als deze kleppen niet goed sluiten, dan kan er bloed de verkeerde kant op stromen wanneer het hart pompt, een soort lekkage. We noemen dit een klepinsufficiëntie. Er wordt dan minder bloed per hartslag in de circulatie gepompt. Het lichaam heeft wel bloed en energie nodig, het hart zal dan ook reageren door sneller te kloppen, om zo toch dezelfde hoeveelheid bloed en energie in het lichaam te krijgen. Er zal dan sprake zijn van een verhoogde hartslag, ook in rusttoestand.

De hartspier stelt het hart in staat om het bloed door het lichaam te pompen onder druk. Als de hartspier aangetast is, dan kan het hart minder krachtig bloed wegpompen en minder druk opbouwen, waardoor bloed minder goed in de circulatie komt. Men noemt het aantasten van de hartspier cardiomyopathie. Door de lagere druk in het hart kunnen ook de aanwezige kleppen minder goed sluiten, waardoor vervolgens ook klepinsufficiëntie kan optreden.

Symptomen

Sommige honden zullen geen symptomen vertonen bij een hartafwijking en een andere hond kan zeer ernstige symptomen laten zien. Het is zeer afhankelijk van de hond zelf en van de ernst van de aandoening. Hieronder de meest voorkomende symptomen.

Verminderd uithoudingsvermogen
Als het hart minder goed bloed kan rondpompen, kan er onvoldoende energie bij de organen komen. Hierdoor zullen de organen en ook de spieren van uw hond sneller uitgeput raken. Ook de hartspier zelf kan minder bloed en dus minder energie gaan krijgen. Uw hond kan kortademig worden en zeer snel uitgeput raken tijdens het spelen. Vaak zal het hart in rust al sneller moeten pompen om voldoende bloed in alle organen te krijgen. Het hart raakt zo sneller uitgeput, wat slijtage tot gevolg heeft. Het hart kan niet veel sneller pompen dan dat het al doet in rust, echte uitbarstingen van energie en rennen zullen dus niet meer goed mogelijk zijn. Uw hond kan dan ook echt slomer worden.

Hoesten, ook tijdens het slapen en in rust
Door een hartspier aandoening of klepafwijking kan het hart onvoldoende druk opbouwen in de bloedcirculatie en onvoldoende bloed rondpompen, hierdoor kan het voorkomen dat er bloed in organen achterblijft. Vooral bij de longen treedt dit vaak op, dit heet longoedeem. Men noemt dit vaak “vocht achter de longen”. Het hart is dan niet sterk genoeg om al het bloed en vocht uit de longen weg te pompen, waardoor vocht zich ophoopt. Hierdoor kan uw hond gaan hoesten. Er is meestal sprake van een vochtig onderdrukt hoestje, met name in rust. Er kan ook vocht in de buik achterblijven, men spreekt dan van ascites. Hierbij valt op dat uw hond plots een hele dikke buik krijgt. Ook kan er vocht in de weefsels blijven zitten, er ontstaan dan oedemen. Uw hond kan dan plots dikke poten krijgen.

Diagnose

De diagnose van een hartaandoening wordt gesteld middels de symptomen die uw hond vertoont en middels klinisch onderzoek.
Wij kunnen door middel van luisteren naar het hart horen of er bijgeluiden zijn. Bij een probleem met het sluiten van de kleppen in het hart kunnen we een bijgeluid horen, ook wel souffle genoemd. Het is echter niet zo dat bij elke hartafwijking een souffle te horen is! Er zijn ook onschuldige hartruisjes. Via bloedonderzoek kan er bepaald worden of er al schade aan het hart is. Tevens kunnen we de frequentie van het hart bepalen. Door de pols op te nemen kunnen we voelen hoe krachtig het hart klopt. Door naar de kleur van de slijmvliezen van uw hond te kijken kunnen we zien of de organen voldoende zuurstof krijgen.
Naast het lichamelijk onderzoek zijn andere onderzoeken vaak noodzakelijk om de precieze aandoening en ernst te bepalen. Het beste resultaat is te verkrijgen door middel van een echo, hiervoor wordt u dan doorverwezen naar een specialist. Bij een echo kan het hart in beeld worden gebracht en kan de functie van de kleppen en de hartspier worden bepaald.
Door middel van een röntgenfoto kunnen we ook een beeld krijgen van een hartprobleem, het hart kan bijvoorbeeld vergroot zijn of vervormd. Op een röntgenfoto is bijna nooit de precieze aandoening te zien, alleen een indicatie. Verder kan er een ECG (hartfilmpje) gemaakt worden, hierbij word voornamelijk de regelmaat van het hart bekeken.  Wederom is hier vaak geen definitieve diagnose door te stellen.

De meest voorkomende aandoeningen nader toegelicht

Klepaandoeningen: mitralisinsufficiëntie

In 70% van de verkregen klepafwijkingen is er sprake van een mitralisklep probleem. Deze klep zit tussen de linkerboezem en linkerkamer. Wanneer deze klep kapot is, zal niet al het bloed uit het hart weggepompt worden, maar juist de verkeerde kant op: namelijk het hart in. Er gaat dus minder bloed de circulatie in per pompcyclus. Het bloed wat in de longen zit, kan vaak niet goed uit de longen worden weggepompt. Hierdoor kan er longoedeem ontstaan, ofwel vocht achter de longen.
Mitralisinsufficiëntie worden vooral waargenomen bij kleine honden, zoals Yorkshire terriër, poedels, Cavalier King Charles spaniëls en Cocker spaniëls. Maar ook andere honden kunnen klepaandoeningen krijgen. Meestal betreft het honden ouder dan 7 jaar. De aandoening komt wat vaker voor bij reuen dan bij teven. Over het algemeen worden klepaandoeningen langzaam erger.

mitraalinsuficientie-hond

          Mitralisinsufficiëntie

Hartspier aandoeningen: Dilaterende cardiomyopathie

Hartspier aandoeningen veroorzaken meestal het dunner worden van de spier bij de hond, waardoor de hartwand dunner wordt. Het hart wordt veel groter en boller dan normaal, een slappe zak (dilaterende van het hart). Hierdoor kan het hart minder krachtig pompen. Doordat het hart uitgerekt raakt, kunnen de kleppen ook minder goed sluiten. Het hart kan hier alleen maar op reageren door sneller te gaan kloppen, hetgeen tot gevolg kan hebben dat er stoornissen in het ritme van het hart ontstaan.
dilaterende cardiomyopathie komt vooral voor bij de grotere honden zoals de Dobermann, Duitse dog, Ierse Wolfshond, Sint Bernard en Bull Mastiff. Ook bij de Cocker spaniël komt de aandoening regelmatig voor. Cardiomyopathie komt vooral voor bij honden van middelbare leeftijd, vanaf 3 jaar. De aandoening verloopt vaak sneller dan de klepaandoening.

dilatoire-cardiomyopathie-hond

      Dilaterende cardiomyopathie

Therapie

Als door middel van een echo een duidelijke diagnose is gesteld, dan kunnen we starten met eventuele medicijnen. Helaas is het plaatsen van nieuwe kleppen bij een hondenhart te kostbaar en is het niet mogelijk het hart te vervangen bij cardiomyopathie. De medicijnen die we kunnen geven, zullen alleen ondersteunend zijn en niet genezend. Maar met medicatie kunnen we de kwaliteit van het leven wel duidelijk verbeteren en de levensduur verlengen.
Tevens is een verandering van levensstijl van belang. Over het algemeen moet u het rustiger aan doen met uw hond en moeten we goed op het gewicht van uw hond letten. Bij overgewicht moet het hart nog harder werken en dit willen we nou juist voorkomen.
Verder blijft regelmatige controle van het hart van belang.

Volgens het nieuwe diergeneesmiddelenbesluit en de diergeneesmiddelenregeling is het verboden om merknamen van diergeneesmiddelen, die alleen bij een dierenarts en niet in een dierenwinkel verkrijgbaar zijn op het internet te vermelden. Uw dierenarts mag het wel mondeling aan u doorgeven.

Op alle (behandelings)overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht onder nummer 22/2008.