Dove hond trainen

Een tijdje terug kreeg ik van een mevrouw de volgende vraag:
“We hebben een Dalmatiër, erg aardig en enthousiast. We komen er nu alleen achter dat hij doof is, hoe moeten we hem nu leren luisteren?

Lichaam en gezichtsuitdrukking

Een dove hond trainen vraagt meer geduld en inzet dan een horende hond trainen, maar het is helemaal niet hopeloos. Hoe eerder u ermee begint hoe beter, want het voorkomt dat de hond bij u thuis probleemgedrag ontwikkelt door zijn doofheid. Train slechts kort, maar wel vaak. Zes keer per dag vijf minuten is beter dan één keer een half uur. Gebruik hele duidelijke handgebaren en lichaamstaal om de hond kenbaar te maken wat u wilt. Honden zijn meer gericht op lichaamstaal dan op woorden. Het is dan ook niet nodig om honden te leren luisteren naar woorden: wij vinden dat alleen maar makkelijker omdat wijzelf op woorden gericht zijn. Uw dove hond zal dus naar u 'luisteren' door op uw lichaam en gezichtsuitdrukking te letten.

Aandacht krijgen

De kunst is uw hond duidelijk te maken dat u aandacht van hem wilt. Kies een bepaald signaal dat u vanaf nu daarvoor zult gebruiken. Verbindt dat specifieke gebaar altijd onmiddellijk met iets lekkers en uw hond zal voortaan direct reageren door bij u te komen of door afwachtend, maar oplettend, te gaan zitten. Dat is net wat u hem aanleert te doen als reactie op uw gebaar. Veel honden krijgen hondenkoekjes uit een speciaal trommeltje en reageren onmiddellijk zodra ze u de deksel horen openen. Vaak is het openen van de deur van het kastje zelfs al voldoende om aan te komen snellen. Zo’n feilloos werkend signaal gaat u met opzet bewerkstelligen. Als u dat voor elkaar heeft, gaat de rest ‘vanzelf’.

Wees duidelijk

Spreek met alle gezinsleden heel duidelijk de handgebaren door. Als daar verwarring in zit, zal uw hond nooit kunnen begrijpen wat er tegen haar gezegd wordt. Zeg uw kinderen dat ze de hond nooit onverwacht mogen aanhalen. De hond moet kunnen zien wat ze doen om te voorkomen dat hij schrikt. Een hond die snel reageert op prikkels zou kunnen happen of gaat kinderen eng vinden. Leg ook de vriendjes die op bezoek komen uit wat er met "Spikkel" aan de hand is!

Let scherp op wat uw hond doet en beloon gewenst gedrag met iets lekkers, een speeltje of aandacht. Negeer ongewenst gedrag zo veel mogelijk. Kunt u het gedrag niet negeren (bijvoorbeeld als de hond de prullenbak aan het leeghalen is) gebruik dan een waterpistool. Houd dit waterpistool bij de hand en zodra de hond aan de prullenbak wil gaan zitten, richt u de straal water op de hond en stopt het meteen weer weg. De hond moet niet weten dat de waterstraal van u afkomt.

Verbind iets lekkers aan een door u gekozen, specifieke aanraking. Een snelle aai over de kop, een tikje met de vinger tegen de schouder, een hand op haar rug... Het maakt niet uit, als het maar steeds dezelfde aanraking is. Die aanraking wordt zo uiteindelijk een ‘goed zo‘-signaal, net zoals u anders ‘Braaf’ zou zeggen.

Gehoorzaamheid buitenshuis

Maak de hond gek op een bal, een frisbee of iets anders waarmee u ver kunt gooien. U kunt die bal gebruiken om zijn aandacht te trekken, om te belonen, maar vooral ook om buiten zijn aandacht bij u te houden en niet voor zijn omgeving.
Doof zijn, betekent niet dat uw hond de allerbelangrijkste oefening niet hoeft te leren, de oefening 'hier'.
Voor horende honden en hun eigenaar is dat vaak al een hele prestatie, dus zeker voor dove honden. Toch is deze oefening van levensbelang. Als hij deze oefening niet goed beheerst, kunt u hem nooit loslaten. Tenzij u midden in een bos bent. Beheerst hij de oefening wel, dan hoeft u minder angst te hebben voor onverwacht gevaarlijke momenten. Uiteraard laat u hem nooit los in een drukke omgeving!

Als uw hond niet op u let, is er echt geen enkele manier om aandacht te krijgen. Daarom oefent u het aandacht krijgen eerst in huis, eventueel in een lange gang zodat de hond niet makkelijk kan uitwijken. Iemand houdt de hond aan haar halsband vast. U (of iemand anders) staat voor de hond en zwaait met haar favoriete speeltje of laat een heerlijk hapje zien. Vervolgens loopt u snel achteruit terwijl u het speeltje of lekkers vooruit naar haar toesteekt. Dan spreidt u beide armen, beweegt deze op en neer en meteen laat de andere persoon de hond los. Wanneer de hond vlakbij is, brengt u de hand met het speeltje of lekkers naar uw lichaam op taillehoogte . Daarmee voorkomt u dat hij op armafstand blijft staan; hij moet nu echt helemaal naar u toe komen.

'Hier'-signaal

De wuivende armen worden het 'hier'-signaal. Als uw hond bang is om te komen, maakt u zich even klein door op de hurken te gaan zitten. Ga pas rechtop staan als dit goed gaat. Gebruik het 'hier'-signaal ook op al die momenten dat uw hond uit zichzelf naar u toekomt en beloon hem daarna. Zo oefent u eerst binnenshuis, dan in een tuin of een rustig park en vervolgens onder omstandigheden die meer afleiding geven. Vergroot de afstand tussen u en de hond heel langzaam. En houd er rekening mee dat honden een bewegend voorwerp makkelijker zien dan een stilstaand voorwerp, dus doe af en toe even een klein stapje opzij waardoor hij u makkelijker opmerkt. Oefen eerst aan een lange, lichte lijn en laat de hond nooit los zolang u er niet voor honderd procent van overtuigd bent dat hij ‘luistert’.

Het is niet makkelijk om een dove hond te trainen. Heb heel veel geduld en probeer niet boos te worden. Als uw dove hond angstig voor u wordt, krijgt u echt niets meer voor elkaar en dat is neem ik aan niet wat u wilt.

Marie Louise van Gastel

Op alle (behandelings)overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht onder nummer 22/2008.