Wat is arthrose?
Arthrose is een chronische ontsteking van een gewricht, met name van het kraakbeen in het gewricht waarbij botwoekeringen ontstaan. Deze ontsteking ontstaat en kan vervolgens onderhouden worden door vele prikkels. Er zijn zeer veel verschillende oorzaken voor deze prikkels, bijvoorbeeld:
- Overbelasting van de gewrichten door zwaarlijvigheid en/of veel trappen lopen etc. (overbelasting is de meest voorkomende oorzaak). Het kan echter ook heel goed een eenmalige overbelasting zijn, zoals bijvoorbeeld na verstappen of struikelen.
- Ouderdom, slijtage.
- Erfelijk fout aangelegde gewrichten, standsafwijkingen, sommige rassen zijn er gevoeliger voor dan andere.
- Trauma door bijvoorbeeld een ongeluk.
- Gewrichtsmuis, dit is een los stukje kraakbeen in het gewricht.
- Bacteriële ontstekingen.
- Tumor.
Goede hak van hond Hak met arthrose
Hoe herken je arthrose?
Patiënten met arthrose hebben last van pijn in de aangedane gewrichten, met name bij beginnende beweging. Ook kan de bewegingsmogelijkheid van het gewricht beperkt zijn, zodat hij de gewrichten minder goed kan buigen of strekken. De symptomen ontstaan meestal sluipend en verergeren geleidelijk. Typerend voor arthrose is de startkreupelheid, dit betekent dat de kreupelheid ernstig is bij het opstaan en beginnen van wandelen, maar na een stukje gelopen te hebben wordt de kreupelheid minder.
Hoe kunnen we de diagnose arthrose stellen?
Naast een lichamelijk onderzoek zal uw dierenarts ook het betreffende gewricht in beeld willen brengen met behulp van röntgenfoto's. Er kan ook gebruik worden gemaakt van een echo, een CT- of MRI scan. Een arthroscopie (kijkoperatie van het gewricht) kan wenselijk zijn om meer te weten te komen over de mate van slijtage binnen in het gewricht.
Afhankelijk van de locatie van de pijn kan dit zonder sedatie maar meestal zal het gewricht erg gevoelig zijn. Daarom is het meestal diervriendelijker om het onderzoek onder een lichte sedatie uit te voeren. Wel is het zo dat de radiografische bevindingen niet altijd overeen komen met de klinische klachten. Ook is radiografie nuttig om andere aandoeningen uit te sluiten, bijvoorbeeld peesproblemen, tumoren etc.
Wat kunnen we doen als de diagnose arthrose gesteld is?
De eerste belangrijke stap in de behandeling is dan ook het mogelijk wegnemen van deze oorzaak met een operatie. Bijvoorbeeld een heupoperatie in het geval van heupdysplasie.
Om uw huisdier zo min mogelijk last te laten hebben van de arthrose zijn er enkele belangrijke leefregels. De 2 belangrijkste punten zijn:
- Hou uw huisdier zo slank mogelijk! Bij overgewicht heeft uw dier veel sneller en veel meer pijn in zijn gewrichten dan wanneer hij slank is. Dus beter wat te slank dan wat te dik. De belangrijkste oorzaak van arthrose is immers overbelasting van de gewrichten! We kunnen samen met u een dieet starten waardoor uw huisdier snel en verantwoordelijk kan afvallen, het gaat hier dan natuurlijk vooral over afname van vetweefsel.
- Opbouwen van spieren zonder overbelasting van gewrichten. Uw huisdier moet zeker niet helemaal niets gaan doen. We willen juist dat de aangedane gewrichten in beweging blijven, zonder de gewrichten teveel te belasten. Beweging is belangrijk om de productie van gewrichtsvocht (smering van het gewricht) door het kraakbeen te stimuleren. Door voldoende gewrichtsvocht gaat het bewegen soepeler, en wordt een verdere achteruitgang voorkomen. Ook willen we dat de spieren rondom de gewrichten sterker worden om zo de functie van het gewricht te kunnen ondersteunen. Het kan dus niet onbeperkte beweging zijn en er zullen ook waarschijnlijk veranderingen in het patroon van beweging moeten komen.
Enkele belangrijke aanpassingen moeten zijn:
- Voorkom trap lopen, springen en spelen. U kunt uw hond dus beter aangelijnd houden. Het is vooral belangrijk dat uw huisdier geen rare bewegingen maakt, rechtlijnige bewegingen zijn erg goed.
- Laat uw huisdier kort uit. Liever 4 maal per dag 15 minuten dan 1 maal per dag een uur. Hiermee verkrijgen we wel spieropbouw zonder langdurige belasting.
- Voorkom lange wandelingen. Zeker als u dit niet elke dag doet. Dieren met arthrose hebben de meeste baat bij een zeer regelmatig leven. Elke dag dezelfde, matige beweging.
- Geef 1 tot 3 weken strikte lijnrust wanneer uw dier gedurende een periode kreupel loopt.
- Is uw huisdier op een ochtend meer kreupel dan normaal dan kan dit een teken zijn dat de vorige dag te inspannend is geweest. Doe het dus rustiger aan tot de kreupelheid voorbij is en probeer daarna weer de activiteit op te bouwen zolang uw huisdier dat aan kan.
- Zwemmen is ideaal. Uw huisdier raakt zijn energie kwijt en het is een onbelaste beweging welke snel voor spieropbouw zorgt. Uiteraard niet in heel koud water en de hond moet makkelijk in en uit het water kunnen komen.
- Voorkom wandelingen op zachte ondergrond. Uw huisdier zal veel meer last hebben van zijn gewrichten wanneer hij/zij op een zachte ondergrond moet wandelen, zoals zand, dan op een hardere ondergrond, zoals gras en asfalt.
- In sommige gevallen kan het zinvol zijn om uw huisdier te laten behandelen door een dierenfysiotherapeut.
- Massage, wanneer u uw hond een zachte massage geeft, wordt de bloedcirculatie en flexibiliteit verbeterd. Een massage zorgt ook voor een gevoel van rust en ontspanning en is een moment voor jullie samen. Het is belangrijk om een massage goed te doen, omdat een verkeerde massage juist weer schadelijk kan zijn. Een dierfysiotherapeut kan u helpen met de juiste techniek.
- Goed bed, zorg ervoor dat uw hond zacht slaapt of kan liggen. Er zijn bedden die speciaal voor honden met artrose worden gemaakt, zoals waterbedden, ‘hang’matten of bedden met verhoging. Dat zorgt ervoor dat uw hond makkelijker kan opstaan en uitstappen.
- Heeft u houten of betegelde vloeren? Dit kan (te) glad zijn voor uw hond, waardoor hij of zij bang kan worden om te lopen. Denk aan tapijten (of tapijttegels) om uitglijden te voorkomen, of schaf antislipsokken voor uw hond aan.
- Met koude, stijve spieren is het nog moeilijker lopen voor uw hond. Uw hond kan geholpen worden met een jas als hij of zij naar buiten moet, om de klap op de spieren te voorkomen die kou kan geven.
- Ligt uw hond graag op de bank maar kan hij of zij er niet meer opkomen? Er zijn verschillende trappetjes en andere bouwsels die uw hond met hoogteverschillen kan helpen. Denk hierbij ook aan het in de auto springen.
- Vacht, een hond met artrose kan minder goed voor zichzelf zorgen, en daar valt vachtverzorging ook onder. Help uw hond hiermee, vooral bij gebieden waar hij of zij zelf niet meer zo makkelijk bij kan. Houd de vacht in goede conditie met borstels en kammen en indien nodig de schaar (in het geval van matten en klitten). U kunt ook met uw hond naar een trimsalon gaan.
Medicijnen
Zeker voor de langere termijn is het verstandig kraakbeen ondersteunende middelen te gaan geven. Deze geven op de lange duur vaak een vermindering van de klachten. De werkzame stoffen van deze middelen zijn glucosamines en chondroïtine. Deze medicijnen zijn aanvullende voedingsupplementen en hebben dan ook geen bijwerkingen.
Glucosamines en chondroïtine zijn de belangrijkste bouwstoffen van kraakbeen, ze maken de ontwikkeling en reparatie van kraakbeen mogelijk. Zo dragen ze ook bij aan toenemende soepelheid van kraakbeen. Chondroïtine schakelt voornamelijk de enzymen die kraakbeen afbreken uit. Glucosamines bevordert de aanmaak van nieuw kraakbeen. Ze zijn verkrijgbaar in tablet- en poedervorm.
Omega-3 vetzuren (bijvoorbeeld in visolie) zijn van nature ontstekingsremmend en deze kunnen dan ook helpen de gewrichten soepeler en ontstekingsvrij te houden.
Ook is het mogelijk om voer te geven waar de voedingssupplementen reeds in verwerkt zitten.
Het liefst starten we zo laat mogelijk met pijnstillers, en proberen we eerst bovenstaande aanpassingen. Maar arthrose kan behoorlijke pijn geven, en een hond geeft dit niet altijd even goed aan. Het belangrijkst is het om een hond met arthrose in beweging te houden. Daarom is het verstandig om te starten met pijnstilling wanneer de arthrose duidelijk klachten geeft. Daarmee remmen deze middelen ook de ontstekingsreactie in de gewrichten. Bij goed effect bouwen we de dosering af. Pijnstillers kunnen een negatief effect hebben op nieren, lever en maag.
Levensverwachting
Een hond wordt niet minder oud door artrose. Als een hond door een vergevorderde artrose ernstige pijn heeft kan de kwaliteit van leven helaas wel beïnvloed worden. In dit geval kan euthanasie een keuze in het belang van het dier zijn.