De geboorte zelf is in te delen in drie fasen: de voorbereidingsfase, de ontsluitingsfase en de uitdrijvingsfase.
In de voorbereidingsfase bereidt de poes zelf de komst van haar kittens voor. Ze zal onrustiger zijn en veel rondwandelen. Het lijkt dan alsof ze haar plekje niet kan vinden. De poes zal ook vaker de vulva likken.
In de ontsluitingsfase begint de poes weeën te krijgen. De weeën beginnen 12 tot 24 uur voordat de kittens geboren worden. De lichaamstemperatuur daalt nu ook ongeveer 1 à 2 graden. Deze weeën zorgen ervoor dat de baarmoedermond opgerekt wordt. De kat eet minder tot niet. Vlak voor de uitdrijvingsfase begint, zal de ademhaling sneller gaan.
De uitdrijvingsfase begint op het moment dat de poes mee gaat persen met de weeën. Dit meepersen is het gevolg van een reflex die veroorzaakt wordt doordat er een kitten in de bekkenholte ligt. Tijdens een wee zal de poes meerdere malen persen. Ze houdt de staart omhoog om meer ruimte in de bekkenholte te krijgen. Meestal ligt de poes, maar ze kan ook hurken of staan, ze zal voor haar zelf de meest comfortabele positie zoeken. Tijdens het persen kan ze ook zeker mee gaan kreunen.
Uw taak tijdens de bevalling
Sommige katten worden liever alleen gelaten tijdens de bevalling, ze zullen zich dan ook echt verstoppen. Andere katten vinden het wel fijn als de eigenaar bij hun blijft. Het is dan belangrijk dat u vertrouwen geeft: dus raak niet in paniek, maar blijf rustig en vooral geduldig.
Als u de bevalling ziet, dan moet u proberen een (schriftelijk) verslag bij te houden. Hierin moet staan wanneer de poes begint met persen, wanneer de kittens geboren worden en eventuele bijzonderheden en het tijdstip waarop deze gebeuren. U moet ook proberen bij te houden of de nageboorte na ieder kitten eruit gekomen is. Het waarnemen is erg belangrijk, maar niet te snel ingrijpen ook! Door het bijhouden van de gebeurtenissen is het makkelijker om met een dierenarts te overleggen en te bepalen wanneer er moet worden ingegrepen. U moet dan ook altijd het spoednummer van de dierenartsen en het nummer van uw eigen dierenarts bij de hand hebben, zodat u eventueel kan overleggen.
Tijdsduur van de bevalling
Het kan al gauw een paar uur in beslag nemen voordat het eerste kitten geboren is. Zodra de geboortevliezen of het kitten zelf zichtbaar is in de vulva, dan mag het nog maximaal een uur duren voordat het kitten geboren wordt. Soms zit het kitten nog in een vruchtblaas als hij uitgeperst wordt, dit ziet er uit als een bol vol vocht. U mag dan voorzichtig het vlies wat om de blaas heen zit kapot maken met uw vingers.
De volgende kittens moeten, als er vaak en krachtig geperst wordt, binnen een half uur persen geboren worden. Poezen nemen na de geboorte van elk kitten meestal een pauze waarin niet geperst wordt. Daarom duurt het gemiddeld drie kwartier tussen de geboorte van twee kittens. De pauze waarin niet geperst wordt, kan wel twee tot drie uur duren. Sommige poezen vallen tijdens deze periode zelfs in slaap, waardoor het nog wel langer kan duren voor ze weer begint met persen.
Zolang de poes niet actief aan het persen is, dan kan het heel lang duren zonder dat dit problemen geeft. Echter zodra de poes begint te persen, dan moet het kitten binnen 30 minuten geboren worden.
Wanneer moet u de dierenarts bellen?
Het is noodzakelijk in de volgende gevallen de dierenarts te bellen:
- Als de bovenstaande tijden tijdens de bevalling worden overschreden.
- Als de poes al meer dan 1 uur zwak perst, maar er gebeurt verder niets.
Als u de bevalling niet heeft gezien, maar plots een nestje kittens bij uw poes vindt, dan moet u contact met de dierenarts opnemen bij de volgende dingen.
- Als de poes ziek lijkt, braken en diarree rond de geboorte zijn vaak normaal. Dus voornamelijk sloomheid, niet meer reageren, lusteloos.
- Stinkende of raar gekleurde uitvloeiing uit de vulva, vooral de geur is van belang. Deze mag zeker niet stinken. Rode, groene en bruine uitvloeiing kan normaal zijn zolang het niet stinkt.
- Verlies van veel bloed via de vulva. Na de geboorte mag er een beetje bloed uit de vulva komen, maar dit bloedverlies moet al snel stoppen;
- Onzekerheid over het geboorteverloop of de gezondheid van de poes en kittens.
Houdt er rekening mee dat onrust en stress rondom de geboorte, zoals vervoer, bezoek of onrust bij de eigenaar het geboorteproces kunnen vertragen. Dit is dus zeker niet de bedoeling! Houdt het zo rustig mogelijk tijdens de geboorte en probeer uw kat zo rustig en comfortabel mogelijk te houden.
De nageboorte
Elke kitten heeft een eigen nageboorte. De nageboorte wordt door de poes na ieder kitten afgedreven. Soms gebeurt het dat er eerst twee kittens komen en dan pas twee nageboorten. Meestal zit de nageboorte nog aan het kitten vast. De nageboorte is dan niet meer met de poes verbonden, het kitten krijgt dan ook geen zuurstof of voedingsstoffen meer via de navelstreng na de geboorte. De nageboorte heeft dan ook geen verdere functie meer. U moet proberen goed bij te houden of bij iedere kitten de nageboorte eruit komt. De poes eet de nageboorte op en deze breekt af op een bepaalde plek in de navelstreng. Als dit niet gebeurt, stopt de poes met eten als ze bij het kitten is gekomen. Laat de poes niet teveel nageboorten opeten, aangezien ze hier diarree van kan krijgen.
Als een kitten nog in de vruchtvliezen zit bij de geboorte, dan bijt de poes deze vliezen stuk. Als de poes het niet kan, zoals bij sommige onervaren poezen het geval is, moet u dit doen. U kunt de vliezen gewoon kapot scheuren, ze hebben geen functie meer. Zorg daarna dat de bek van het kitten vrij is van vliezen en vocht, door het bekje te openen en de viezigheid eruit te halen. Ook het verbreken van de navelstreng moet soms door de eigenaar gebeuren. Doe dit vrij ver van de buik van het kitten, om inscheuren in de buik te voorkomen. U kunt een touwtje of garen om de navelstreng binden en met een dubbele knoop vastknopen. Knip of scheur vervolgens de navelstreng aan de kant van de nageboorte van het touwtje af.
Als de poes haar kittens niet droog likt, moeten ze goed drooggewreven worden. Dit wrijven stimuleert het kitten ook om te gaan ademen. Blijf goed doorwrijven, en dit mag vrij hard, wees niet te voorzichtig, totdat het kitten goed ademt. Gaat het ademen nog steeds niet goed, controleer dan nog een keer of het bekje goed vrij is van vocht en vliezen.
Als een kitten goed ademt en levendig is, dan zal deze direct op zoek gaan naar de tepels van de poes. U kunt het kitten helpen door hem/haar aan de tepel van de moeder te leggen, zodat het kitten zo snel mogelijk kan gaan drinken. Houdt in het begin goed de moederpoes in de gaten, sommige onervaren moeders kunnen niet zo vriendelijk zijn tegenover hun nieuwgeboren kittens en kunnen zelfs agressief worden.
Temperatuur
De grootste doodsoorzaak bij pasgeboren kittens is een te lage lichaamstemperatuur. Houd dus goed de omgevingstemperatuur in de gaten. U kunt eventueel een kruik erbij leggen bij twijfel. Maar het mag ook niet te warm zijn, kittens kunnen hun eigen lichaamstemperatuur nog niet goed reguleren. Ze kunnen nog niet actief wegkruipen bij een te warme of te koude omgeving. Meet bij twijfel de omgevingstemperatuur met een thermometer. De eerste week moet de temperatuur ongeveer 32 graden zijn, de temperatuur kan de komende weken langzaam dalen aangezien het kitten dan zelf beter de temperatuur kan reguleren.
Na de bevalling
Na de bevalling zal de poes meer voeding nodig hebben. Geef haar energierijke complete voeding, verdeeld over meerdere maaltijden per dag. Ze zal dan geen extra vitaminen en mineralen nodig hebben. Zorg ook altijd voor een grote bak met schoon en vers drinkwater. De poes heeft veel water nodig om zoveel melk te produceren. Zodra de kittens zelf beginnen te eten, dan kan de hoeveelheid eten voor de moeder langzaam verminderd worden.
Na de bevalling vloeit de poes nog enige tijd. De uitvloeiing is de eerste dagen vaak groenig, dit is normaal. Later verandert de kleur van chocoladebruin of rood naar roze. Meestal stopt het ongeveer na 10 dagen. De uitvloeiing mag nooit onfris ruiken of zelfs stinken. Is dit wel het geval of blijft de poes vloeien, dan dient u contact op te nemen met ons.