Door Jan Willem Baljet op
Aangeleerd gedrag is één van de moeilijkste dingen om af te leren. Van onze docent gedragsleer kregen we als student ooit de opdracht om ’s ochtends anders te beginnen dan we gewend waren. Dus: als je onder de douche staat en je begint altijd je haar in te zepen met je rechterhand, probeer dan eens met je linkerhand te beginnen. De eerste keer lukt dat, maar daarna wordt het lastig.
Het is vaak fijn dat ons brein dit soort dingen automatiseert, want dan hoef je er verder niet over na te denken.
Bij castraties begin ik bijvoorbeeld altijd rechts. Bij vrouwelijke dieren liggen de eierstokken diep in de buik. Het is handig als je altijd aan dezelfde kant start, want dan wordt de kans dat je iets vergeet kleiner. Als je rechts verwijderd hebt weet je dat links nog moet. Natuurlijk tel ik voordat ik een buik sluit ook nog een keer het aantal eierstokken dat op de instrumententafel ligt.
Blaffen als de bel gaat is ook aangeleerd gedrag. In de natuur hangt nergens een bel, maar een hond weet dat als de bel gaat er meestal een indringer binnenkomt. Als de baas dan ook nog eens opgewonden wordt, dan weet de hond zeker dat er iets gaat gebeuren. Vaak wordt de hond ook nog een uitgebreid begroet door de indringer en wordt het gedrag alleen maar erger.
Mijn oppas Chihuahua Binky blaft altijd 6 keer als de bel gaat. Hij heeft dit bedacht om zijn baasje en hemzelf te beschermen. Ik geef nooit commentaar, want ik weet dat het bijna kansloos is dat we elkaar gaan begrijpen. Gelukkig heeft onze Border terriër dat gedrag niet overgenomen. Wel heeft zij ook haar vaste patronen.
Pippin is een puber en staat moeilijk op, maar als ze eenmaal wakker is gaat ze ook als speer. Muis (onze Jack Russell) daarentegen staat meestal vroeg op, gaat eten, wandelen en doet dan nog een na-slaapje op mijn kantoor. Als Pippin echt wakker is, en heeft gegeten en is uit geweest, gaat ze altijd in de vensterbank voor het raam zitten. Daar kijkt ze dan naar iedereen die langskomt. Nadat iedereen naar zijn werk of naar school is gaat ze in de tuin spelen. Ik krijg dan ook vaak van mensen die onze nieuwsbrief lezen te horen dat ze in het voorbijgaan Pippin gezien hebben, achter het raam, op de vensterbank.
Als ik weinig te doen zou hebben zou ik daar ’s ochtends ook gaan zitten, maar als ik zo oud was als Muis kroop ik misschien ook nog wel even in bed.
Met vriendelijke groet,
Jan Willem Baljet