Wat is astma?
Astma is een allergische luchtwegaandoening, waarbij vaak de bronchiën betrokken zijn. De aandoening wordt ook wel astmatische bronchitis genoemd. Ademen van irriterende stoffen zoals pollen, sigarettenrook, stof en huishoudelijke schoonmaakproducten in sprayvorm zijn mogelijke oorzaken van deze allergische reactie.
De wand van de lagere luchtwegen (bronchiën, bronchiolen) reageert op een irriterende stof. Hierdoor trekt het gladde spierweefsel samen om zo te voorkomen dat de irriterende stof dieper in het longweefsel terecht kan komen. Ook wordt er slijm geproduceerd om de irriterende stof te vangen. Er wordt een hoest opgewekt om de irriterende stof naar buiten te werken.
Samentrekken van het gladde spierweefsel (bronchoconstrictie), slijmproductie en de ontstekingsreactie van de luchtwegen geven een vernauwing van de luchtwegen met als resultaat een moeilijkere ademhaling.
Katten van elke leeftijd, ras of geslacht kunnen chronische luchtwegaandoeningen ontwikkelen, hoewel we de ziekte het vaakst zien bij katten van jonge tot middelbare leeftijd. Bij Siamezen lijkt de aandoening vaker voor te komen.
Welke symptomen zien we bij de kat?
De symptomen variëren van chronisch hoesten, soms met een fluitende of piepende ademhaling tot een plotselinge aanval van heftige benauwdheid zonder voorafgaande symptomen. Sommige katten gaan sneller ademen ( > 30-40 ademhalingen per minuut) of vertonen inspanning bij de ademhaling (vooral bij het uitademen).
De symptomen kunnen aanvalsgewijs optreden, maar ze kunnen ook vrij mild zijn waardoor ze het niet altijd even duidelijk is voor de eigenaar.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Andere ziekten zoals bacteriële infecties, ingeslikte vreemde voorwerpen, hartaandoeningen, luchtwegparasieten en longkanker kunnen soortgelijke symptomen geven. Daarom is het noodzakelijk om deze ziekten uit te sluiten, voordat de diagnose astma wordt gesteld.
Röntgenfoto
Vaak maken we röntgenfoto's van de borstholte. In het geval van astma zien we in de longen meestal een verdikking van de wanden van de bronchiën. Ook zien we ‘air trapping’. Dit houdt in, ingeademde lucht die niet meer uitgeademd kan worden ten gevolge van het samentrekken van het gladde spierweefsel. Hierdoor raken de longen overvuld met lucht en lijkt het longveld op de röntgenfoto groter dan normaal. De verdikte luchtwegen worden ook wel 'doughnuts en tramlines' genoemd, afhankelijk van de doorsnede van het longveld die op de röntgenfoto te zien is. Deze afwijkingen zien we echter niet bij alle katten met deze ziekte; de röntgenfoto’s kunnen ook een normaal beeld tonen.
Bronchoscopie
Een andere diagnostische techniek die informatie kan geven is bronchoscopie. Hierbij kijken we met een endoscoop in de luchtwegen, waardoor we een direct beeld van de luchtwegen krijgen. Bij katten met chronische lagere luchtwegaandoeningen zien we vaak veel slijm, ruwheid en roodheid, maar ook hier kan het beeld normaal zijn. Om een bronchoscopie bij katten uit te voeren moet een heel kleine maat endoscoop gebruikt worden, daarom wordt deze diagnostische techniek vrijwel alleen door specialisten toegepast. De kat moet hiervoor ook een roesje krijgen.
Spoeling
Soms gebruiken we een spoeling van de luchtwegen (bronchioalveolaire lavage). Dit is een techniek om te kijken welke cellen (ontstekingscellen, tumorale cellen) of bacteriën er voorkomen in de luchtwegen. Bij katten met astma worden meestal grote hoeveelheid ontstekingscellen gevonden.
Hoe wordt deze luchtweg aandoening behandeld?
1. Ontstekingsremmers
Het afremmen van de ontstekingsreactie in de luchtwegen is het belangrijkste deel van de behandeling. Hiervoor gebruiken we corticosteroïden, dit zijn krachtige ontstekingsremmers en allergieremmers. De behandeling met corticosteroïden kan op verschillende manieren worden toegepast:
- Systemisch (dit wil zeggen werkt door het hele lichaam), in de vorm van tabletten of injecties. In het verleden werd deze ziekte altijd behandeld met tabletten of injecties. Maar de behandeling moet levenslang worden gegeven en een langdurige behandeling met dit soort medicijnen kan gepaard gaan met bijwerkingen in de vorm van verhoogde eetlust, meer drinken en plassen, gewichtstoename, diabetes mellitus (suikerziekte) en een dunne huid die snel kan beschadigen.
- Via inhalatie . Deze behandeling heeft de voorkeur, aangezien de medicijnen door middel van een "puffertje" rechtstreeks in de longen terecht komen, daar waar ze nodig zijn. Hierdoor is er geen absorptie in de rest van het lichaam, waardoor de genoemde bijwerkingen bij langdurige behandeling niet of minder optreden.
2. Bronchodilatoire middelen
Bronchodilatoire middelen zijn medicijnen die helpen om de luchtwegen te verwijden. Deze worden in combinatie met corticosteroïden gebruikt. Ook deze medicijnen kunnen op twee manieren worden toegediend: systemisch via de mond of injectie of locaal via inhalatie.
3. Slijmoplossende middelen
Bij sommige katten is een overmatige slijmproductie een probleem. De toevoeging van een slijmoplossend middel (bv. broomhexine®) aan het voedsel kan behulpzaam zijn voor deze katten.
4. Vermijd contact met irriterende stoffen
Maatregelen om ernstige irritatie van de luchtwegen te voorkomen kunnen eveneens helpen bij de behandeling van deze aandoening. Zo kunnen we denken aan stoppen met roken binnenshuis of het vermijden van het gebruik van huishoudelijke schoonmaak sprays in huis. Het gebruik van kattenbak strooisel dat niet teveel stuift kan ook een groot verschil maken.
De inhaler voor de kat
Er bestaat een aerokat, dit is een speciale inhalatie kamer voor het toedienen van inhalatie medicijnen aan katten. Aan het ene eind van deze inhalatie kamer kan de inhaler bevestigd worden en aan het andere eind van deze kamer is een beademingsmasker bevestigd. Een of twee ‘puffs’ worden in de kamer gebracht en dan wordt de kat met de snuit in het beademingsmaker gehouden voor 7-10 seconden. Deze procedure wordt meestal 2 x daags toegepast. Katten laten dit meestal opvallend goed toe; bij de meeste katten gaat het zelfs gemakkelijker dan tabletten toedienen.
Hoe is de prognose?
De prognose voor deze aandoening is afhankelijk van de ernst van de ziekte en van de periode tussen het ontstaan van de aandoening en de start van de behandeling. Hoewel de meeste katten goed reageren op de behandeling, kunnen acute ernstige aanvallen fataal zijn als een behandeling niet snel genoeg wordt ingezet. Wanneer de ontsteking chronisch wordt en er niet snel genoeg behandeld wordt, kan er bindweefsel ontstaan in de wanden van de luchtwegen. Dit is niet meer omkeerbaar, en de functie van de luchtwegen gaat hierdoor blijvend verloren.
